Raport: odzysk materiałów budowlanych - możliwości i wyzwania

W obliczu rosnących globalnych wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi,

zanieczyszczeniem środowiska oraz nieustającą urbanizacją, firma Saint-Gobain we

współpracy z Instytutem INNOWO opracowała szczegółowy raport o odzysku

materiałów budowlanych oraz możliwościach i trudnościach, które się z nim wiążą.

Dokument rzuca światło na aktualny model konsumpcji zasobów i wskazuje kierunki

transformacji sektora budowlanego.

Sektor budowlany stoi u progu wielkiego wyzwania, jakim jest zastąpienie w procesie

produkcyjnym surowców nieodnawialnych surowcami pochodzącymi z odzysku. Raport

„Odzysk materiałów budowlanych: możliwości i wyzwania” opracowany przez Saint-Gobain

i INNOWO odnosi się szczegółowo do tego zagadnienia.

– Żyjemy obecnie w niesłychanie szybko zmieniającym się świecie. Szczęśliwie dla nas i

naszego otoczenia coraz większy nacisk kładzie się na zmiany dotyczące ograniczania

wpływu człowieka na środowisko – podkreśla Joanna Czynsz-Piechowiak, Prezes Grupy

Saint-Gobain w Polsce i Ukrainie we wstępie raportu. – Uświadomiliśmy już sobie, że

odpady domowe można i należy segregować. Zapewne jednak nie wszyscy zdają sobie

sprawę z tego, że ok. 30% odpadów w UE pochodzi z budowy i działalności rozbiórkowej –

one również powinny zostać selektywnie zebrane, przetworzone i ponownie wykorzystane

jako surowiec.

Upowszechnienie zmian w całej branży stanowi fundamentalny krok w kierunku zmniejszenia jej negatywnego wpływu na człowieka i klimat. Działania te skupiają się na kilku

najważniejszych obszarach, które mają przyczynić się do zwiększenia operatywności w

odzysku materiałów oraz ograniczenia zużycia nowych surowców.

Paradygmat gospodarki cyrkularnej musi stać się nową rzeczywistością. Nadszedł czas, gdy

niezbędne jest budowanie z myślą o demontażu i ponownym wykorzystaniu materiałów,

traktowanie budynków jako banków surowców gotowych do łatwej dekonstrukcji oraz

wykorzystywanie materiałów z odzysku. Zmianę status quo sektora wspierają nowe

regulacje, takie jak np. dyrektywa CSRD (nieco złagodzona w lutym 2025 poprzez pakiet

uproszczeń Komisji Europejskiej pod nazwą „Omnibus”) i EPBD, nowelizacja CPR czy

przepisy krajowe, które nakładają obowiązek sortowania odpadów budowlanych. W

transformacji cyrkularnej niezbędne jest zaangażowanie nie tylko decydentów, lecz

wszystkich interesariuszy, w tym przede wszystkim inwestorów, architektów, wykonawców i

producentów.

Nowe regulacje

Nowe przepisy wymagają segregowania odpadów budowlanych i rozbiórkowych na co

najmniej sześć głównych frakcji: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips oraz

odpady mineralne, w tym beton, cegły, materiały ceramiczne i kamienie. Ta szczegółowa

segregacja ma ułatwić procesy recyklingu i ponownego wykorzystania, co jest priorytetem

dla redukcji zapotrzebowania na nowe surowce naturalne oraz ograniczenia ilości odpadów

trafiających na wysypiska.

Cały proces ma ułatwiać wdrożenie cyfrowych paszportów dla produktów budowlanych, które posłużą do łatwiejszej identyfikacji oraz zarządzania informacjami o produkcie, co znacząco usprawni ich odzysk i recykling. Upowszechnienie cyfrowych paszportów ma nie tylko zwiększyć efektywność tych procesów, ale także propagować klarowność w kwestiach

składu i możliwości ponownego wykorzystania materiałów budowlanych.

Bariery do pokonania

Aby przyspieszyć proces recyklingu w budownictwie, konieczne jest zrozumienie

podstawowych barier, które powstrzymują rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym.

Regulacje prawne często nie nadążają za postępem technologicznym i zmieniającymi się

realiami rynkowymi. Brak jasnych przepisów dotyczących klasyfikacji odpadów budowlanych, standardów ich ponownego użycia oraz ograniczenia w kontekście dopuszczalnych metod utylizacji mogą hamować innowacje i efektywne zarządzanie tymi odpadami. Wymagane jest więc opracowanie i wdrożenie zasad, które będą sprzyjać materiałom cyrkularnym, a także wspierać finansowanie potrzebnych badań.

Raport „Odzysk materiałów budowlanych: możliwości i wyzwania” jest pierwszym na rynku

tego typu wydawnictwem, które ma pomóc architektom, wykonawcom czy dystrybutorom

wdrażać zasady gospodarki cyrkularnej w procesie budowlanym. W publikacji wskazane

zostały najlepsze praktyki z Polski i Unii Europejskiej w zakresie świadomego

gospodarowania odpadami na budowie. Dokument jest ogólnodostępny i można zapoznać

się z nim na stronie internetowej: https://www.saint-gobain.pl/raport-odzysk-materialow-

budowlanych.

Saint-Gobain, realizując swój cel nadrzędny „Making the world a better home” chce

dostarczać produkty i systemy, które mają jak najmniejszy wpływ na środowisko. Dlatego

obniża ślad węglowy swoich wyrobów nie tylko za sprawą stopniowego przejścia na zieloną

energię, ale również dzięki usprawnieniom technologicznym obniżającym zużycie energii w

fabrykach. Kolejnym krokiem jest ograniczenie wykorzystania surowców nieodnawialnych,

np. gipsu naturalnego, który stopniowo zastępowany jest gipsem odpadowym, czy piasku

kwarcowego do produkcji szkła, zamiast którego można stosować stłuczkę szklaną. Bardzo

ważne jest zaangażowanie wszystkich stron: rządu, producentów czy recyklerów, a nawet

klientów, po to by materiały budowlane mogły być produkowane przy użyciu jak największej

ilości wsadu z odpadu, a ich jakość i trwałość pozostały na najwyższym poziomie.