Nowa dekada ambicji i odpowiedzialności Europy

Przemówienie o stanie Unii 2025

10 września 2025 r. Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wygłosiła doroczne orędzie o stanie Unii Europejskiej (State of the Union) przed Parlamentem Europejskim w Strasburgu. To jedno z kluczowych wydarzeń w politycznym kalendarzu UE – moment, w którym Komisja przedstawia swoją wizję rozwoju Wspólnoty, ocenia dotychczasowe osiągnięcia i ogłasza priorytety na nadchodzący rok. Tegoroczne wystąpienie – pierwsze w nowej kadencji – było wezwaniem do jedności, odwagi i odpowiedzialności w obliczu bezprecedensowych globalnych wyzwań.

Europa wobec nowych realiów geopolitycznych

Von der Leyen podkreśliła, że Unia Europejska musi działać „śmiało, zdecydowanie i celowo”, by sprostać zmianom, które redefiniują porządek światowy. W centrum jej wystąpienia znalazły się kwestie bezpieczeństwa, konkurencyjności, demokracji oraz odporności społeczno-gospodarczej.

Rosyjska agresja na Ukrainę, trwająca już ponad 1 300 dni, wciąż stanowi punkt odniesienia dla europejskiej polityki zagranicznej i obronnej. Komisja zapowiedziała wdrożenie planu Readiness 2030 oraz dalsze inwestycje w ramach programu SAFE, które mają przybliżyć realizację Europejskiej Unii Obrony. Nowe inicjatywy – w tym Eastern Flank Watch i Europejski Semestr Obronny – mają wzmocnić bezpieczeństwo wschodniej granicy i przygotowanie obronne całej Unii.

Konkurencyjność, innowacje i zielona transformacja

Drugim filarem orędzia była gospodarka. Von der Leyen ogłosiła szereg inicjatyw wzmacniających konkurencyjność i innowacyjność europejskiego rynku.W centrum działań znajdzie się Kompas Konkurencyjności – narzędzie implementacji tzw. Raportu Draghiego, mającego pobudzić inwestycje i wzrost w kluczowych sektorach, od rolnictwa po przemysł czystych technologii.

Wśród priorytetów wymieniono m.in.:

• Single Market Roadmap do 2028 r.,

• Industrial Accelerator Act,

• European Innovation Act oraz

• EU Cloud and AI Development Act, które mają przyspieszyć cyfrową transformację i rozwój sztucznej inteligencji w Europie.

Komisja zapowiedziała również Europejski Pakiet Sieci Energetycznych (European Grids Package) oraz kolejne pakiety „omnibus” upraszczające przepisy i ograniczające bariery regulacyjne dla biznesu.

Klimat, środowisko i bezpieczeństwo obywateli

W obliczu nasilających się pożarów, powodzi i ekstremalnych zjawisk pogodowych, przewodnicząca Komisji jednoznacznie wskazała, że zmiana klimatu staje się realnym zagrożeniem dla bezpieczeństwa Europy.W odpowiedzi na to Komisja przygotowuje Europejski Plan Adaptacji do Zmian Klimatu, który ma wzmocnić odporność społeczeństw i gospodarek na skutki globalnego ocieplenia.

Nowe propozycje obejmują również:

• Ocean Act, mający chronić ekosystemy morskie,

• Strategię dla hodowli zwierząt i dobrostanu,

• Inicjatywę na rzecz odnowy pokoleniowej w rolnictwie,

• oraz pakiet żywnościowy „omnibus”, wzmacniający zrównoważone praktyki produkcyjne.

W sferze społecznej kluczowe znaczenie zyska Europejska Strategia Przeciwdziałania Ubóstwu, Plan Dostępnego Mieszkalnictwa i Quality Jobs Act, mające zapewnić sprawiedliwość społeczną w okresie transformacji ekologicznej.

Demokracja, wartości i odporność cyfrowa

Von der Leyen zapowiedziała również szereg działań na rzecz ochrony demokracji i praworządności. Wśród nich znalazły się:

• European Democracy Shield,

• Digital Fairness Act,

• Media Resilience Programme,

• strategia antykorupcyjna oraz

• plan walki z cyberprzemocą.

Te inicjatywy mają wzmocnić odporność demokratycznych instytucji i społeczeństw na dezinformację, manipulację informacyjną i zagrożenia w przestrzeni cyfrowej.

Europa w świecie – globalne partnerstwa i solidarność

W polityce zagranicznej Komisja podkreśliła znaczenie współpracy międzynarodowej opartej na stabilności, zaufaniu i wzajemnych korzyściach.Pakt dla regionu Morza Śródziemnego, w tym utworzenie Uniwersytetu Śródziemnomorskiego, a także strategiczne partnerstwo z Indiami to przykłady nowych form współpracy, które mają wzmocnić globalną pozycję Unii.

Nowy, ambitny budżet długoterminowy UE ma zapewnić środki na realizację tych celów – od wsparcia transformacji klimatycznej po rozwój obronności i spójności społecznej.

Europa przyszłości – wspólna odpowiedzialność

Tegoroczne orędzie o stanie Unii to nie tylko bilans dotychczasowych osiągnięć, lecz przede wszystkim zapowiedź nowej ery odpowiedzialności.Jak podkreśliła Ursula von der Leyen:

„W tych niepewnych czasach Europa potrzebuje jedności i poczucia pilności. Musimy działać razem, aby zapewnić, że Europa dostarczy to, czego oczekują jej obywatele.”

Dla Polski i całej Unii oznacza to dalsze umacnianie współpracy w dziedzinie energii, klimatu, bezpieczeństwa i innowacji – z myślą o przyszłości, która będzie nie tylko zielona i bezpieczna, ale także sprawiedliwa i odporna.