Rozwój inteligentnych sieci elektroenergetycznych jest jednym z gwarantów transformacji
polskiego systemu energetycznego. Działania na rzecz tego rozwoju zdecydowanie wpisują się w szeroko zakrojoną politykę Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Inwestycje w inteligentne sieci elektroenergetyczne (smart grids), wpływają na poprawę bezpieczeństwa dostaw energii i
obniżenie kosztów obsługi sieci elektroenergetycznych, a także umożliwiają bardziej efektywne zarządzanie systemem energetycznym, w którym coraz ważniejszą rolę będą odgrywać lokalni wytwórcy energii oraz aktywni odbiorcy.
Rosnąca lawinowo liczba przyłączanych do sieci urządzeń, w tym zwłaszcza odnawialnych źródeł energii (OZE), skłania spółki energetyczne do znacznego zwiększenia inwestycji w inteligentne sieci, które usprawniają efektywne wykorzystanie i zarządzanie energią rozproszoną. Wiąże się to z potrzebą budowy nowoczesnej technologicznie infrastruktury, która umożliwia kompleksową wymianę informacji między operatorami systemu i jego użytkownikami w zakresie optymalizacji zużycia energii. Integruje w sieci działanie takich urządzeń jak: inteligentne opomiarowanie (AMI), łączniki sterowane zdalnie, układy automatyk i sterowania w stacjach elektroenergetycznych, przekaźniki, mierniki itp., w ramach wspólnego informatycznego systemu zarządzania. Inteligentny system elektroenergetyczny od tradycyjnego odróżnia dwukierunkowy przepływ energii i informacji, co daje pełny obraz zużycia energii przez odbiorcę końcowego.
Energetyka sięga po nowe technologie
Dostosowanie przemysłu do dynamicznych zmian zachodzących w gospodarce wymaga sięgania po nowe technologie. Wzrasta znaczenie odnawialnych źródeł energii, a ich udział w miksie energetycznym Polski będzie wzrastał w kolejnych latach. Coraz większa liczba odbiorców w gospodarstwach domowych staje się prosumentami, którzy zaspokajają samodzielnie swoje potrzeby energetyczne, a nadwyżki energii oddają do sieci dystrybucyjnych. Czynnikami stymulującymi rozwój innowacji w systemach przesyłu i dystrybucji energii są m.in.: niezadowalający stan techniczny sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, konieczność zarządzania rozproszoną energią generowaną z OZE, a
także dotkliwe skutki ekonomiczne awarii i przerw w dostawie prądu. Niezbędna jest także
rozbudowa baz danych, poprawa standardów ochrony środowiska. Należy w tym kontekście
uwzględnić również rozwój elektromobilności, który spowoduje znaczący popyt na energię
elektryczną. Optymalizacja funkcjonowania systemów energetycznych dotyczy zatem wielu elementów: od źródeł energii odnawialnej, które powinny być lepiej zintegrowane z systemem, poprzez tworzenie jednostek magazynowania energii, wykorzystanie małych, zdecentralizowanych dostawców energii, po przesył powodujący mniejsze straty i wreszcie inteligentne użytkowanie tej energii. Uporanie się z tymi wyzwaniami wymaga więc sieci opartych o elastyczną, „myślącą” infrastrukturę, która skieruje energię dokładnie tam, gdzie jest ona potrzebna.
Zmieniają się też oczekiwania odbiorców energii, którzy chcą nie tylko stabilnych dostaw prądu w dobrej cenie, ale także nowoczesnych rozwiązań, które np. pozwolą im na bieżąco monitorować zużycie energii w domu. Pojawia się więc szereg wyzwań, które skłaniają energetykę do sięgania po innowacyjne technologie.
Miliard złotych na rozwój przydomowych źródeł energii odnawialnej
Nadzorowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, program „Mój Prąd”, w ramach
którego dostępny 1 mld zł dystrybuowany jest przez obsługiwanym przez Narodowy Fundusz
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, nadzorowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, budżet w takiej wysokości przeznaczono na dofinansowanie dofinansowuje zakup i instalację mikroinstalacji fotowoltaicznych dla osób fizycznych, które wytwarzają energię elektryczną na własne potrzeby gospodarstw domowych. Warunkiem skorzystania z programu jest uregulowanie w umowie kompleksowej kwestii wprowadzenia do sieci energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji.
„Mój prąd” jest jednym z największych w Europie programów finansowania tego typu przedsięwzięć, które NFOŚiGW w porozumieniu z wcześniejszymi Ministerstwami Energii i Środowiska, a obecnie Ministerstwem Klimatu i Środowiska, planuje zainwestować w rozwój przydomowych źródeł energii odnawialnej (np. niewielkiej elektrowni słonecznej). Po raz pierwszy zastosowano tak duże wsparcie o zasięgu ogólnopolskim dla osób indywidualnych, które mogą produkować i wykorzystywać odnawialną energię na własne potrzeby. Te pieniądze gwarantują wsparcie dla ok. 200 tys. instalacji, które pozwolą na wygenerować ok. 1 TWh zielonej energii.
Korzyści z budowy inteligentnych sieci
Smart Grid to inteligentna sieć elektroenergetyczna sieć dystrybucyjna i powiązane z nią wszelkie technologie informatyczno-telekomunikacyjne, które integrują działania każdej ze stron – wytwórców, dystrybutorów i odbiorców energii elektrycznej. Taka sieć zapewnia wiele korzyści: większą skuteczność dostaw, poprawę efektywności energetycznej oraz wzrost zaangażowania odbiorców w wytwarzanie energii.
Smart grid zapewnia niezawodne i efektywne ekonomicznie funkcjonowanie systemu
elektroenergetycznego. Zwiększa komfort korzystania z energii i przynosi oszczędności
indywidualnemu odbiorcy, a także korzyści ekologiczne i makroekonomiczne. Dzięki inteligentnym rozwiązaniom spółki dystrybucyjne mogą lepiej kontrolować dostawy energii i zarządzać jej włączeniami oraz szybciej reagować na awarie. Sprawniej mogą też bilansować moce pochodzące z przyłączanych farm wiatrowych, paneli fotowoltaicznych czy instalacji biogazowych, co w konsekwencji usprawnia współpracę z krajowym systemem elektroenergetycznym.
Dzięki opomiarowaniu smart metering, przedsiębiorstwa energetyczne łączą się ze wszystkimi swoimi klientami. Zaawansowane struktury opomiarowania obejmujące rejestracje zużycia energii przez inteligentne liczniki, dwukierunkową komunikację, gromadzenie i zarzadzanie danymi są jednym z głównych elementów funkcjonowania inteligentnych sieci energetycznych (smart grids) .
Smart Grids mają ogromne znaczenie dla ochrony środowiska naturalnego, zwłaszcza jeśli chodzi o redukcję emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Dzięki zwiększaniu udziału OZE w bilansie energetycznym kraju oraz racjonalizacji zużycia energii, przyczyniają się do najbardziej efektywnego jej wykorzystania, przy włączaniu do systemów elektroenergetycznych niewielkich elektrowni fotowoltaicznych i wiatrowych, instalowanych bezpośrednio przez użytkowników. Niewątpliwą korzyścią z takich rozwiązań jest także możliwość wyprowadzenia nadmiaru nagromadzonej energii, wytwarzanej w źródłach odnawialnych do systemu elektroenergetycznego i wykorzystania jej przez
podmioty, u których występują niedobory mocy spowodowane różnymi przyczynami.
Motywacje dla indywidualnych użytkowników
Dla odbiorcy energii sieć inteligentna oznacza z kolei aktywne zarządzanie jego własnym
zapotrzebowaniem na energię i jej zużyciem. Operatorzy systemów dystrybucyjnych inwestują w inteligentne liczniki, które pozwalają na wykorzystywanie wielu ich funkcjonalności, tj. m.in. na zdalny odczyt i miesięczne rozliczanie się każdego z użytkowników za rzeczywiste, a nie prognozowane zużycie energii. Inteligentne liczniki gwarantują również stosowanie taryf dynamicznych.
W dynamicznych kontraktach cenowych ceny energii nie są ustalane z góry i różnią się w zależności od okresu. Takie kontrakty mogą być korzystne dla konsumentów, ponieważ dają możliwość ponoszenia niższych kosztów tym, którzy mogą zarządzać zużyciem energii i dostosowywać je do aktualnego poziomu cen na rynku, czyli np. ograniczać konsumpcję w godzinach szczytu, gdy ceny energii na rynku hurtowym są najwyższe. Inteligentne liczniki motywują również do oszczędnego i racjonalnego korzystania z prądu. Poza zdalnym odczytem, inteligentne urządzenia zapewniają też m.in. pomiar mocy i napięcia, umożliwiając transmisję danych z wybraną częstotliwością. Pozwalają też na zmianę trybu pracy licznika lub nawet odłączenie zdalne poszczególnych odbiorców.
Smart Grid powoduje wzrost zaangażowania odbiorców w wytwarzanie energii. Chodzi o możliwość przyłączenia do sieci prosumentów czyli właścicieli własnych mikroźródeł energii, np. przydomowych elektrowni wiatrowych, czy paneli fotowoltaicznych, które produkują energię na potrzeby własne. Wskutek racjonalniejszej gospodarki energetycznej zmniejszy się tym samym zapotrzebowanie na energię, produkowaną w elektrowniach konwencjonalnych.. Poza wymiarem społecznym, rozwój inteligentnych sieci przyniesie też istotne korzyści społeczne i ekologiczne.
Dotychczasowe efekty realizacji POIiŚ 2014-2020 w sektorze energetyka
Dzięki funduszom europejskim z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 polska energetyka otrzymała znaczne środki finansowe, przeznaczone na inwestycje sprzyjające przystosowaniu systemu energetycznego do wyzwań związanych ze zmianami zachodzącymi na rynku energii. Do tej pory udało się zrealizować szereg ważnych projektów energetycznych. Podpisanych zostało ponad 800 umów o dofinansowanie na realizację projektów, których całkowita wartość to 24 mld zł, z czego dofinansowanie z Unii Europejskiej to blisko 11 mld zł (budżet 12,5 mld zł). Są to umowy na wybudowanie lub zmodernizowanie blisko: 1020 km przesyłowych i dystrybucyjnych inteligentnych sieci elektroenergetycznych, ale także budowę i modernizację 1500 km gazociągów przesyłowych i dystrybucyjnych, 1020 km elektroenergetycznych sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, 1215 km sieci ciepłowniczych, a także oraz na modernizację energetyczną blisko 1500 budynków mieszkaniowych i użyteczności publicznej i mieszkaniowych.
Realizacja tych projektów przynosi konkretne korzyści dla obywateli, środowiska naturalnego i
gospodarki, m.in.: wzrost bezpieczeństwa i niezależności energetycznej Polski, poprawę efektywności energetycznej, wsparcie systemów ciepłowniczych, czy wzrost ilości zielonej energii wytwarzanej z OZE.
Wyzwaniem jest zintegrowanie nowych technologii produkcji energii z istniejącymi mocami wytwórczymi, sieciami dystrybucji i przesyłu energii. Celem jest zapewnienie ciągłości dostaw i funkcjonowania systemu, aby prąd był w gniazdku, przy takich kosztach tej transformacji, żeby stanowiły jak najmniejsze obciążenie dla gospodarki.
Zdaniem ministra klimatu, czeka nas także wielka ekoprzebudowa sektora transportowego, który będzie podlegać stopniowej elektryfikacji. Na razie dotyczy to głównie transportu publicznego. Polska jest wiodącym eksporterem autobusów elektrycznych w UE, ale w perspektywie ma objąć także prywatny transport osobowy, a także segment pojazdów dostawczych.
Comments