Komisja Europejska ogłosiła długo oczekiwane szczegóły strategii REPowerEU. Plan ma być odpowiedzią Unii na zakłócenia na światowym rynku energii, wywołane inwazją Rosji na Ukrainę. Celem programu jest odejście od rosyjskich paliw kopalnych do 2027 roku. Ale nie kosztem celów związanych z dekarbonizacją, jak wielokrotnie podkreślał unijny komisarz ds. zielonej transformacji, Frans Timmermans
Plan REPowerEU będzie dążyć do dywersyfikacji dostaw gazu, przyspieszenia wprowadzania na rynek gazów odnawialnych oraz zastąpienia gazu w ogrzewaniu i wytwarzaniu energii – pisze dr Christian Schnell, partner kancelarii Dentons.
W dniu ósmego marca Komisja Europejska przedstawiła zarys planu uniezależnienia Europy od rosyjskich paliw kopalnych w ciągu najbliższych 5 lat. W planie tym przedstawiono również szereg środków, które mają stanowić odpowiedź na rosnące ceny energii w Europie i pozwolić na uzupełnienie zapasów gazu na przyszłą zimę. Europa już od kilku miesięcy boryka się z rosnącymi cenami energii, a obecnie niepewność co do jej stabilnych dostaw jeszcze bardziej zaostrza ten problem. Plan REPowerEU będzie dążyć do dywersyfikacji dostaw gazu, przyspieszenia wprowadzania na rynek gazów odnawialnych oraz zastąpienia gazu w ogrzewaniu i wytwarzaniu energii. Ma to zmniejszyć zapotrzebowanie UE na rosyjski gaz o dwie trzecie przed końcem roku. Plan składa się z trzech głównych filarów: 1) stabilizacja cen energii, 2) uzupełnienie zapasów gazu oraz 3) zmniejszenie uzależnienia od rosyjskiego gazu.
W celu stabilizacji cen gazu Komisja proponuje m.in. opodatkowanie ponadplanowych zysków wynikających z handlu energią i uprawnieniami do emisji ETS. Zahamowanie skoków cenowych systemu handlu ETS, co jest jednym z głównych postulatów polskiego rządu. Ponadto Komisja zaleca tymczasowe środki pomocy państw członkowskich na wsparcie odbiorców przemysłowych zmagających się z wysokimi kosztami energii. Można stwierdzić, że polski rząd podejmuje odpowiednie działania.
Komisja proponuje również działania w celu uzupełnienia magazynów gazu przed następną zimą np. przez wprowadzenie minimalnego limitu na dzień 1 października. W Polsce magazyny gazu są wypełnione na stosunkowo wysokim poziomie i odpowiednia legislacja istnieje od kilku lat, więc inicjatywa Komisji ma dla polskich operatorów magazynów gazu mniejsze znaczenie.
Najbardziej istotnym filarem planu REPowerEU jest zmniejszenie uzależnienia od rosyjskiego gazu. W dużym stopniu oznacza to przyspieszenie strategii Fit for 55. Główne założenia to: szybszy rozwój OZE m.in. przez zniesienie barier administracyjnych (m.in. liberalizacja zasady 10h dla elektrowni wiatrowych) oraz zwiększenie dynamiki działań na rzecz efektywności energetycznej. Zahamowanie trwałej tendencji spadkowej generacji jednostek węglowych ma więc charakter przejściowy i dotyczyć będzie dwóch lub trzech przyszłych sezonów zimowych, następnie proces odchodzenia od węgla powinien gwałtownie przyspieszyć. Dodatkowym krótkotrwałym środkiem jest dywersyfikacja dostaw gazu.
REPowerEU oznacza dla indywidualnych konsumentów przyspieszenie bezpośredniej elektryfikacji za pomocą paneli fotowoltaicznych, pomp ciepła, magazynów energii i elektromobilności. Dalsze wsparcie kotłów gazowych, które stanowiło znaczący element programu „Czyste Powietrze”, jest pod znakiem zapytania.